Een teken van leven: hallo!

 Gezien het feit dat ik een maand geleden koud Nederland achter me liet voor zomers Zuid Afrika leek het me wel tijd worden iets van me te laten horen. Allereerst, ik ben goed aangekomen! Jawel, ik ben veilig geland, de reis is goed gegaan en die 10h overstap in Dubai heb ik mij vermaakt met talloze afleveringen Gossip Girl en ‘Fab’, een Nigeriaanse zakenman op weg naar de New York Fashion Week die me geleerd heeft verschillende stammen in Nigeria te onderheiden aan de hand van hun klederdracht (helaas vrees ik dat ik het alweer vergeten ben, weinig Nigerianen hier om mijn kennis te oefenen). Na twee nachtjes in Durban te hebben doorgebracht ben ik mijn geluk wat noordelijker in Polokwane gaan zoeken. En dat is waar ik nu ben. Het eerste Guesthouse waar ik aankwam en aanvankelijk maximaal 2 nachtjes zou blijven is mijn thuis geworden. Ik huur hier voor een uitermate schappelijke prijs een kamer met eigen badkamer, geniet elke dag van de mooie tuin (inclusief zwembad en gekke vogels), het heerlijke eten, de lieve mensen en niet te vergeten de zon! Ik zou bijna vergeten dat ik hier voor mijn onderzoek kom.

Polokwane, en voornamelijk het rurale en veel minder toeristische Zuid-Afrika waar ik nu mee in aanraking kom is totaal andere kost dan de Garden Route (Zuid-Afrika’s hemel voor backpackers) die Ruben en ik drie jaar geleden gezien hebben. Inmiddels ben ik over de eerste schok heen, en daarmee bedoel ik niet de armoede of ‘eenvoudige’ omstandigheden waarin mensen leven, maar de overblijfselen van Apartheid. Polokwane is een stad met twee gezichten, en twee attitudes. ‘Uptown’ zul je niet veel anders zien dan netheid en orde; grote, mooie huizen met flink muren eromheen, tuinen met sprinklers die ’s avonds aangaan, pas gemaaid gras en geveegde veranda’s, een tuinman in elke tuin, huishoudsters of ‘domestics’ zoals ze hier genoemd worden in elk huis, en vrijwel alleen blanke huisbezitters. ‘Downtown’ in het centrum vind je gelukkig een goede dosis Afrikaanse chaos. Hoewel het natuurlijk niet zo is dat je geen zwarte mensen uptown zult zien of andersom is het verschil duidelijk zichtbaar. Als ‘nieuwkomer’ word ik regelmatig gewaarschuwd dat ik op moet passen, absoluut geen minibussen moet gebruiken en niet met ‘vreemden’ moet praten. Voor het eerst besef ik me pas hoe groot het verschil is tussen blank zijn in (ruraal) Zuid-Afrika en blank zijn in een ander Afrikaans land. Nu pas begrijp ik wat sommige mensen bedoelen als ze zeggen dat het een verademing is in Swaziland te verblijven na in Zuid-Afrika te zijn geweest. Apartheid heeft diepe sporen achtergelaten bij beide partijen, de spanningen die dat met zich meebrengt zijn dagelijkse realiteit en op sommige momenten zelfs vermoeiend voor mensen die het niet ‘gewend’ zijn zo op hun hoede te moeten zijn, fysiek als wel in ‘spraak’.

Sinds het nieuwe regime, en daarmee wordt de tijd vanaf Nelson Mandela bedoeld, zijn er veel nieuwe wetten ingevoerd die voordelig zijn voor de zwarte bevolking maar minder zo voor de blanke. Daar waar de zwarte bevolking het gevoel heeft nu aan de beurt te zijn, heeft de meerderheid van de blanke bevolking de idee benadeeld te worden. In aardig wat gevallen is dat ook zo. Bepaalde wetten verplichten bedrijven zoveel procent zwarte mensen in dienst te nemen wat er helaas vaak in resulteert dat niet de meest competente, maar de zwarte persoon wordt aangenomen. Welke gevolgen dat heeft kan iedereen wel bedenken. Zuid-Afrika staat voor een aantal grote uitdagingen. In rurale gebieden is nog steeds de meerderheid van de bevolking analfabeet en slecht opgeleid, HIV/AIDS drukt een enorme stempel op vrijwel alles, criminaliteit is in en rondom de stedelijke gebieden zo goed als onhoudbaar, het land kampt met een enorm tekort aan schoon drinkwater, het percentage werkeloze mensen loopt in de tientallen procenten en de overheid geeft jaarlijks astronomische bedragen uit aan allerhande uitkeringen. Maar de grootste uidaging van allemaal is nog wel om de zwarte en blanke bevolking daadwerkelijk te ‘verenigen’. Als buitenstaander, zoals ik, is het bijna onmogelijk de dynamiek van dit alles te doorgronden, en zeker niet in de korte tijd dat ik hier ben. Veel mensen begrijpen ons Westerse idealisme niet, onze behoefte/drang om armere mensen te helpen. Voor de naïeve Westerling zoals mijzelf is dat weer moeilijk te snappen, maar ik heb dan ook niet de pretentie daar ooit volledig in te slagen. Mijn persoonlijke uitdaging in dit hele verhaal is om te leren de nuances te zoeken, de middenweg die enig perspectief van hoop biedt.

Voor nu kan ik alleen iedereen aanraden a) geen buitenlandse valuta mee te nemen en die hier in te willen wisselen. Het is een daadwerkelijke onderneming om van je Euro’s Rand te maken. De bank wil nog net je schoenmaat niet weten, maar waar je drie jaar geleden gewoon een Foreign Exchange binnen kon lopen en na twee minuten weer buiten stond met het geld dat je wilde, mag je er nu zeker een uur voor uittrekken. Gebruik je pinpas! En b) een telefoon kopen is al net zo lastig geworden. Waar je eerst de supermarkt in liep en het ding gewoon kocht ben je nu een uur bezig met je paspoort te laten zien en dien je een bewijs te hebben dat je hier woont, anders kun je naar je telefoon fluiten! Hoe ik de mijne heb gekocht? Niet door een vrouw geholpen worden maar door een zichtbaar vrolijke vent die bereid is de bureaucratische regels aan zijn laars te lappen als je een keer leuk naar hem lacht :) Voor de mannen onder ons: succes! Verder is het gewoon Afrika; het ene moment hilarisch, het andere treurig. Maar hoe je er ook naar kijkt, overal zie je ontzettend weerbare, creatieve mensen. Op een afstand van 10km zul je minstens 6 ‘USA Car Wash’ onderneming tegenkomen, wat ze ook mogen betekenen. Niet ongebruikelijke namen voor ‘bedrijfjes’ zijn ‘Misses Catering’, ‘Ben’s Stoop’, ‘Traditional Tavern and Restaurant’ wat niet meer is dan een simpele golfplaten drankschuur en “Hygenic Produce Supermarket’ die nauwelijks nog overeind staat, laat staan de indruk wekt hygiënisch te zijn. Het meest lachwekkende dat ik tot nu toe tegen ben gekomen zijn nog wel twee dorpjes met de namen ‘Nobody’ en ‘Last Hope’. Je kunt niet anders dan het lokale gevoel voor humor en dramatiek omarmen :). Limpopo als provincie is erg veelzijdig. Polokwane en de directe omgeving zouden in de categorie steppe/savanne kunnen vallen maar rijd 60km naar het westen en je bevindt je in de tropen tussen de thee, bananen, mango en avocado plantages. Warm en vochtig! Rijd je dan weer een half uurtje verder en je staat in een natuurpark ter grootte van Portugal: Kruger National Park!

Economisch gezien komen de verdiensten voornamelijk uit 2 sectoren: mijnen en landbouw. Limpopo (samen met de Eastern Cape) is zo’n beetje het Zimbabwe van Zuid- Afrika, oftewel de graanschuur, inclusief de soortgelijke problematiek. Sinds het nieuwe regime is men begonnen met het ‘Land Restitution Program’, wat inhoudt dat zwarte mensen tot en met vorig jaar de kans kregen om claims te leggen op land dat (aantoonbaar) van oudsher van hen was maar tijdens de Apartheid van hen afgepakt is. Behalve dat het een emotioneel, kostbaar, duur en chaotisch proces is, is het ook nog eens eigenlijk een drama voor de landbouwsector. In principe is de overgrote meerderheid van de boeren in Zuid- Afrika blank, net als in Zimbabwe, en onder hun hoede produceerden de boerderijen meer dan genoeg graan en andere producten om het land van te voeden en over te houden voor export. Onder de nieuwe zwarte eigenaren die stukken land opgeëist hebben waar de boerderijen op stonden zijn maar weinig competente boeren die de zaak draaiende kunnen houden. Het gevolg is dat er duizenden hectares vruchtbare landbouwgrond verwaarloosd worden terwijl het 5 jaar geleden volwaardige, grote, capabele bedrijven waren. De mijnsector, waar ik onderzoek naar doe, stelt economisch gezien vooral lokaal teleur omdat de mijnbedrijven voor de opening de hemel beloven aan plaatselijk inwoners, die er uiteindelijk niet alleen weinig tot niet op vooruitgaan, maar er in enkele opzichten zelfs slechter van worden. Het werk dat hen in eerste instantie beloofd wordt krijgen ze niet omdat het voor bedrijven goedkoper is geschoolde arbeiders mee te nemen dan lokale mensen op te leiden, degenen die er uiteindelijk komen te werken krijgen te maken met gezondheidsklachten en hele gemeenschappen moeten verplaatst worden om te kunnen mijnen, met alle gevolgen van dien. Maar zoals ik zei, mensen zijn ongelooflijk weerbaar en redden zich op de een of andere wonderbaarlijke manier, hoewel ik hiermee niets af wil doen aan de zware omstandigheden waarin velen leven.

So far voor de eerste update en een aardige kluif aan achtergrondinfo over Zuid- Afrika. Het is een flink verhaal dus ik zal het niet onnodig langer maken :)

Heel veel liefs vanuit hier en ik hoop dat jullie het goed maken!